Met dit project wordt beoogd om tussen de 15.000 en 20.000 middelbare scholieren te bereiken. Oorspronkelijk was het plan om een film te maken, waarvoor de provincie Drenthe samenwerkte met filmmaker Reinout Hellenthal. Opmeer werd gevraagd om hier een boek bij te schrijven. Door de coronapandemie en veranderde financiële prioriteiten binnen het provinciebestuur werd de film uiteindelijk geschrapt, maar het boek kreeg wel groen licht.

Een toegankelijke combinatie van feiten en fictie

Opmeer koos ervoor om de bevrijding van Drenthe dag voor dag te beschrijven in een toegankelijk en vlot te lezen verhaal. Hierin verweefde hij een fictieve verhaallijn rondom twee hoofdpersonen: Wesley en een oudere vrouw. Het verhaal begint wanneer Wesley, onder invloed van alcohol, een bekend beeld in het Wilhelminapark van Meppel beschadigt. Als straf moet hij een taakstraf uitvoeren. Tegelijkertijd start het historische deel van het boek met de gebeurtenissen rond 4 april 1945, het moment waarop in het zuiden van Drenthe de komst van de bevrijders werd verwacht. Alle historische feiten zijn nagekeken door historicus en publicist Albert Metselaar uit Hoogeveen.

De zoektocht naar de betekenis van vrijheid

In het boek wordt duidelijk dat vrijheid voor iedereen iets anders kan betekenen. Wesley, die moeite heeft om hier een eenduidig antwoord op te vinden, krijgt tijdens zijn zoektocht verschillende perspectieven aangereikt. Opmeer verwijst onder andere naar de gedachte dat de vrijheid van de een soms ten koste gaat van een ander, zoals filosofen als Isaiah Berlin ooit stelden. Naast het boek ontwikkelde Opmeer ook een lesbrief, die scholen handvatten biedt om het onderwerp vrijheid vanuit meerdere kanten te belichten.

Steun en multimedia-inzet

De realisatie van het project werd mogelijk gemaakt dankzij bijdragen van de provincie Drenthe, negen gemeenten, Rotaryclubs uit Zuidlaren-Anloo en Meppel, Biblionet, de Belgische ambassade en Duitse vertegenwoordigingen in Nederland. België steunde het project vanwege de inzet van Belgische paratroopers bij de bevrijding van Drenthe; Duitsland wilde actief bijdragen aan deze herinneringsinitiatieven.

Om jongeren op eigentijdse wijze te betrekken, ontwikkelden Annelies Opmeer en Martijn van de Belt aanvullend vijf podcasts. Zij wilden hiermee inspelen op de voorkeur van veel jongeren voor audiovisuele media. De podcasts zijn geïnspireerd op de sfeer van Radio Oranje en sluiten aan op de opdrachten uit de lesbrief. Al het materiaal is te vinden op de website www.watisvrijheid.nl.

Reacties vanuit de scholen

Vrijwel alle middelbare scholen in Drenthe besloten mee te doen, slechts twee scholen zagen van deelname af. De manier waarop het boek in de lessen wordt gebruikt verschilt per school, maar de makers zijn optimistisch over de mogelijkheden die het biedt voor vakken als geschiedenis, Nederlands en maatschappijleer.

Naast de schooluitgave zijn nog eens 800 exemplaren gedrukt die via de boekhandel beschikbaar zijn. Het boek Wat is vrijheid? is een uitgave van Stichting Cultuurfilms Drenthe.

Door: Nationale Onderwijsgids / Fleur Zomer